Program wychowawczy

„Przez inteligencje ku osobowości”

Program Wychowawczy i Profilaktyki

Przedszkola Miejskiego Nr 1 w Gubinie.

„Wychowawca, który nie wtłacza a wyzwala, nie ciągnie a wznosi,

nie ugniata a kształtuje, nie dyktuje a uczy, nie żąda a zapytuje

przeżyje wraz z dzieckiem wiele natchnionych chwil…”

Janusz Korczak

SPIS TREŚCI:

I. Wstęp.

II. Przyczyny powstania programu wychowawczego i profilaktyki oraz jego znaczenie dla rozwoju dziecka:

przyczyny powstania,
znaczenie programu,
założenia programowe,
priorytety rodziców,
priorytety nauczycieli.

III. Teoretyczne podstawy programu wychowawczego i profilaktyki:

aktywność intelektualna,
rozwój psychiczny dziecka w wieku przedszkolnym,
sylwetka nauczyciela.

IV. Koncepcja programu wychowawczego i profilaktyki:

metryczka,
metody pracy,
formy pracy,
sposób realizacji,
miejsce realizacji,
warunki realizacji,
formy realizacji.

V. Cele programu wychowawczego i profilaktyki.

VI. Treści programu wychowawczego i profilaktyki.

VII. Prawa i obowiązki dziecka.

VIII. Rola i zadania środowiska wychowawczego:

rola i zadania przedszkola,
rola i zadania nauczycieli,
rola i zadania rodziców,
rola i zadania pracowników technicznych.

IX. Współpraca z rodzicami:

zakres współpracy,
recepta na dobra współpracę,
warunki dobrej współpracy,
zasady dobrej współpracy.

X. System nagradzania i konsekwencji nieprzestrzegania obowiązujących zasad zachowania (system nagród i kar):

system motywowania dzieci,
za co nagradzamy,
rodzaj nagrody,
system logicznych konsekwencji w przypadku zachowań niepożądanych dzieci,
konsekwencje nieprzestrzegania przez dzieci obowiązujących w przedszkolu zasad zachowania:

XI. Ewaluacja:

kryteria sukcesu ewaluacji,
narzędzia ewaluacji.

I. WSTĘP:

Edukacja przedszkolna to proces oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych, którego podmiotem są dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Niebagatelne znaczenie w tym procesie ma przedszkole, ponieważ jest miejscem w którym dzieci spędzają większą część dnia. Przedszkole nie może zastąpić domu rodzinnego, będącego naturalnym środowiskiem wychowawczym dziecka, gdzie rozpoczyna się proces wychowania. Może natomiast ten proces kontynuować i ukierunkowywać oraz uzupełniać i wzbogacać doświadczenia dziecka w tych sferach, w których oddziaływanie domu jest niewystarczające. Zadaniem przedszkola, jest wspieranie rodziny w realizowaniu procesu wychowawczego dziecka, ponieważ głównym celem wspólnych oddziaływań wychowawczych jest jego dobro, szczęście i przyszłość.

Program wychowawczy i profilaktyki „Przez inteligencje ku osobowości” ma na celu poprawę jakości działalności edukacyjnej przedszkola: opiekuńczej, dydaktycznej i wychowawczej oraz wyznacza jej priorytety. Wszystkie osoby biorące w nim udział winny dołożyć wszelkich starań, aby go efektywnie realizować i aktywnie uczestniczyć w przekazywaniu i nadawaniu konkretnych treści wartościom uniwersalnym, które przyczynią się do wewnętrznego rozwoju dziecka.

W programie wychowawczym i profilaktyki „Przez inteligencje ku osobowości” zostały opisane przyczyny jego powstania i znaczenie dla rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym oraz przedstawione założenia programowe z określonymi priorytetami dla rodziców i nauczycieli. Ukazane zastały podstawy teoretyczne programu, rozwój psychiczny dziecka przedszkolnego – podmiotu procesu wychowawczego i sylwetka nauczyciela – wychowawcy. Zaprezentowano jego koncepcję, ujęto metryczkę, sposób, miejsce oraz warunki niezbędne do jego realizacji. Uwzględniono także niezbędne metody i formy pracy. Szczegółowo określono cele i treści wychowania zgodnie z założeniami teorii inteligencji wielorakich Howarda Gardnera. Opisano rolę i zadania środowiska wychowawczego: przedszkola, nauczycieli, rodziców i pracowników technicznych. Uwzględniono w oparciu o Kartę Praw Dziecka jego prawa i obowiązki, przedstawiono istniejący w przedszkolu system nagradzania i konsekwencji nieprzestrzegania obowiązujących zasad zachowania oraz opisano kryteria ewaluacji. Program zakończono bibliografią.

Niniejszy program wychowawczy i profilaktyki jest propozycją dla każdego nauczyciela, który zechce aktywnie i świadomie uczestniczyć w procesie wychowania dzieci w wieku przedszkolnym.

II. PRZYCZYNY POWSTANIA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO I PROFILAKTYKI ORAZ JEGO NACZENIE DLA ROZWOJU DZIECKA:

1. Przyczyny powstania programu:

Program Wychowawczy Przedszkola Miejskiego Nr 1 w Gubinie powstał na potrzeby ujednolicenia oddziaływań wychowawczych wszystkich osób biorących udział w procesie wychowawczym dzieci: nauczycieli, rodziców i pracowników technicznych. Podmiotem procesu wychowawczego są dzieci, u których proces rozwoju fizycznego i psychicznego najintensywniej dokonuje się do szóstego roku życia. Osiągnięcie zamierzonych w programie wychowawczym celów, będzie możliwe, jeśli zostaną zapewnione optymalne warunki do ich realizacji. Zadanie to powinno być priorytetem dla osób znaczących w życiu dziecka, rodziców i nauczycieli oraz pozostałych pracowników przedszkola.

Czym jest wychowanie?

Wychowanie – jest to świadome oddziaływanie wychowawcy na wychowanka, mające na celu wytworzenie pewnych zmian w jego osobowości, które powinny obejmować zarówno stronę poznawczą jak i instrumentalną.

Najważniejszy cel wychowania człowieka, któremu powinny zostać podporządkowane wszystkie inne cele, treści oraz metody pracy wychowawczej, to ogół norm i celów, wpływających na działalność wychowawczą, oraz ustalony bądź przyjęty wzorzec osobowy, którego właściwości uważa się za bez zarzutu i godne do naśladowania dla młodego człowieka.

Wychowanie współcześnie jest różnie rozumiane. Zwykle utożsamiane jest z:

bezpośrednim (dyrektywnym) kierowaniem rozwojem wychowanków – wychowawca jest w pełni odpowiedzialny za ich rozwój i wie najlepiej, czego potrzebują, w jakim dokładnie kierunku powinni podążać, co im zagraża i od czego ich chronić;
wspomaganiem wychowanków w ich osobistym (samodzielnym) kierowaniu własnym rozwojem – wychowawca poczuwa się do współodpowiedzialności za ich wychowanie (wtedy „wychowywać” oznacza: wyzwalać, dodawać odwagi, uwalniać od ubezwłasnowolnienia, sprzyjać naturalnemu rozwojowi, mobilizować aktywność itp.).

Używając słowa „wychowanie” – myślimy o:

działaniu wychowawczym (czynnościach wychowawców),
warunkach, okolicznościach i bodźcach (sytuacjach wychowawczych),
wyniku (wytworze wszystkich działań i warunków),
zachodzących zmianach (o całkowitym procesie rozwoju wychowawczego człowieka).

Zadaniem wychowania jest wspomaganie dzieci w uzyskaniu orientacji etycznej, w odkrywaniu wartości i ich urzeczywistnianiu. Wartości w wychowaniu są drogą i celem, wyznaczają motywację działań, nadają im sens i kierunek, są kryterium wartościowania siebie, innych ludzi i otaczającego świata. Służą personalizacji życia, odnajdywaniu swojego miejsca w rodzinie, grupie koleżeńskiej, w społeczności lokalnej, regionalnej i narodowej. Są one punktem odniesienia wszystkich działań edukacyjnych. Wychowanie przyczynia się do nadawania wartościom realnego kształtu w codziennym życiu, myśleniu i działaniu. Przyczynia się do ukształtowania osobowości dziecka i modelowania jego określonych postaw i umiejętności. Umożliwia poznanie świata wartości intelektualnych i estetycznych oraz przyczynia się do pobudzania twórczej aktywności, która wspomaga harmonijny i pełny rozwój.

2. Znaczenie programu:

Zagadnienia i tematyka programu wychowawczego są niezwykle ważne dla prawidłowego rozwoju psychicznego dzieci, zwłaszcza dla kształtowania się obrazu „samego siebie”, budowania prawidłowych relacji z rówieśnikami i innymi osobami, kształtowania poczucia przynależności społecznej, postaw patriotycznych, budowania systemu wartości i własnej tożsamości.

To w wieku przedszkolnym, fazie przejściowej pomiędzy życiem w środowisku domowym a życiem w społeczeństwie, dokonuje się kształtowanie świadomości społecznej i budowanie więzi emocjonalnych z innymi członkami społeczności. Wiek przedszkolny to najwłaściwszy czas na zapoznanie dziecka ze środowiskiem, w którym żyje i które je otacza. To okres intensywnego rozwoju fizycznego i umysłowego dziecka, intensywnych badań, poszukiwań, odkryć. To najlepszy moment na edukację i wychowanie. Na poznawanie i rozumienie świata przyrodniczego, do rozbudzania zainteresowań środowiskiem przyrodniczym, bezpośredniego kontaktu z przyrodą. Nabywania świadomości proekologicznych i prozdrowotnych. Budowania więzi emocjonalnych ze środowiskiem i z najbliższą okolicą, które w przyszłości staną się podstawą do budowania świadomości narodowej i postaw patriotycznych. Poznawanie ojczyzny i świata umożliwi dziecku rozwijanie poczucia odpowiedzialności za region, kraj i świat, poszanowanie dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Kształtowanie od najmłodszych lat wartości etycznych, estetycznych oraz poznawanie wartości odbywa się przez uczestniczenie dzieci w życiu społecznym i kulturowym. Wprowadzanie dziecka w świat kultury, obyczajowości, tradycji, norm, obyczajów, historii, sztuki przyczyni się do wzbudzania ciekawości, emocji i wrażliwości oraz kształtowania postaw patriotycznych i obywatelskich. Ukazywanie wartości regionu i jego znaczenia przyczynia się do budowania poczucia identyfikacji z „małą ojczyzną” i postaw współgospodarza. Ta niezwykła więź odpowiednio wzmacniana i kultywowana może przyczynić się do kształtowania postaw patriotycznych wobec „dużej ojczyzny” – Polski.

3. Założenia programowe:

Program obejmuje funkcjonowanie dziecka w placówce przedszkolnej i danej grupie wiekowej w zakresie podstawowych dziedzin życia przedszkolnego. Założeniem programu jest umożliwienie procesu wychowania, ukierunkowanego na szeroko rozumiane dobro dziecka, w którym uwzględnione będą jego zdolności a zdobywanie wiedzy będzie wolne od krytycyzmu, porównań i nacisku na osiągnięcie sukcesu. To, co odróżnia ten program od innych, to uwzględnianie indywidualności każdego dziecka i założenia, że jest ono wyjątkowe i zdolne. Dobór metod, treści i sposób realizacji pozwalają dzieciom na zdobywanie niezbędnej wiedzy przez działanie i przeżywanie, umożliwia refleksję nad tym co ważne, potrzebne, dobre, nad tym co zaspokaja ich potrzeby i rozwija możliwości. Podejmowane przez nauczycieli działania mają na celu rozpoznawanie i wspieranie dziecka w rozwoju, skuteczne przeobrażanie ich świadomości, postaw, zachowania i sposobu życia. Przekładanie zasad werbalnych na rzeczywistość umożliwi dzieciom zmiany sposobu rozumienia tego kim są, ich wewnętrznej natury i jej wpływu na rzeczywistość. Stosowanie w przedszkolu środków wychowawczych, uznanych i akceptowanych przez dzieci, nauczycieli i rodziców, przyczyni się do kształtowania osobowości wychowanków. „Wspólne wielointeligentne odkrywanie świata stanie się edukacyjną podróżą, źródłem radości i satysfakcji oraz szansą na osiągnięcie sukcesu przez każde dziecko”.[1]

Realizacja zawartych w niniejszym programie wychowawczym i profilaktyki poszczególnych zagadnień przyczynić się ma do uzyskania pozytywnych zmian w rozwoju psychicznym dziecka i kształtowaniu się jego osobowości. Priorytetem warunkującym osiągnięcie zamierzonych założeń jest ujednolicenie oddziaływań wychowawczych wszystkich członków społeczności przedszkolnej: nauczycieli, rodziców i pracowników technicznych, którzy będą wspierać działania nauczycieli.

4. Priorytetem dla rodziców:

Powinno być czynne uczestnictwo w wychowaniu dzieci. W nastawionych na konsumpcję czasach nie mogą się oni ograniczać do zapewniania warunków materialnych, w takim samym stopniu powinni zabiegać o prawidłowy ich rozwój psychiczny i fizyczny. Rodzice dzieci uczęszczających do przedszkola mają obowiązek kontaktowania się i współpracy z nauczycielem w celu ujednolicenia oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych. Podobne standardy zachowań i stosowanie spójnych metod, form i rodzajów postępowania z dzieckiem przyczyni się do zapewnienia podobnych warunków do rozwoju w domu i przedszkolu, w którym dzieci spędzają niekiedy więcej czasu niż w domu. Wskazane jest, aby rodzice, pierwsi nauczyciele wprowadzający dzieci w „tajemnice otaczającego je świata”, w przekazywaniu mądrości korzystali z dostępnych pomocy i materiałów.

5. Priorytetem nauczyciela:

Dziecka w wieku przedszkolnym powinna być praca z nim, a nie z programem. W realizowaniu zamierzonych celów dydaktyczno-wychowawczych pomocna jest obowiązująca podstawa programowa. Zapewnienie optymalnych warunków: bezpieczeństwa i zaspokojenia potrzeb jest niezbędne do realizacji jej założeń, mających na uwadze wielostronny rozwoju dzieci. Ważne jest, aby nauczyciel umiejętne dobierał metody, formy i pomoce dydaktyczne, które będą aktywizowały dzieci do działania i uczyły przez przeżywanie. Twórczy i kreatywny pedagog i wychowawca może być wzorem do naśladowania, stymulującym i wspierającym dzieci. Spójne oddziaływania dydaktyczno-wychowawcze w przedszkolu i w domu przyczynić się mogą do optymalnego, harmonijnego rozwoju dzieci.

III. TEORETYCZNE PODSTAWY PROGRAMU:

1. Aktywność intelektualna:

Niniejszy program wychowawczy i profilaktyki wpisuje się w podejście konstruktywistyczne, w którym dziecko znajduje się w centrum procesu kształcenia, oraz odwołuje się do pragmatyzmu i egzystencjalizmu. Pragmatyzm podnosi znaczenie wiedzy użytecznej, praktycznej, tej którą dziecko może zastosować w sytuacji poza przedszkolnej. Postrzega on wiedzę jako proces, w którym rzeczywistość podlega ciągłym zmianom. Wiedza jest procesem interakcji, narasta w wyniku wymiany między uczącym się i jego otoczeniem. Zasadnicze jest tu pojęcie zmiany: dziecko i środowisko nieustannie się zmieniają, zmieniają się też proces wymiany i doświadczenia. Egzystencjalizm podkreśla znaczenie wolności i samodzielności dziecka, jego indywidualizm. Pozostawia mu wybór, czego się uczyć spośród wielu sytuacji dydaktycznych, akceptuje jego potrzeby. Uczenie się to nabywanie doświadczenia, to proces, dzięki któremu człowiek rozwija świadomość wolności wyboru i własnej odpowiedzialności za dokonane wybory.

W myśl konstruktywizmu wiedza jest tworzona przez jednostkę. Człowiek nie rejestruje informacji, lecz buduje struktury wiedzy z dostępnych informacji. Organizowanie edukacji w duchu konstruktywizmu daje nadzieję na kształtowanie człowieka wielowymiarowego, twórczego, samodzielnego w myśleniu. W uczeniu się ważniejszy aniżeli ostateczny efekt w postaci zasobu wiedzy i wymiernych osiągnięć dziecka staje się sam proces uczenia się – refleksja, interpretacja, dochodzenie do prawdy, rozwiązywanie problemów.

Idee konstruktywizmu zawarte są w koncepcji Lwa Wygotskiego, dotyczącej społeczno-poznawczego rozwoju dziecka, który dokonuje się w wyniku jego aktywnego interesowania się otoczeniem. Główną rolę w tej teorii pełni społeczno-kulturowy kontekst dziecka stanowiący element kultury społecznej, w której żyje oraz jego rozwój nierozerwalnie z nią związany. Przez uczestnictwo w konkretnej kulturze i za pośrednictwem interakcji z innymi ludźmi dziecko aktywnie gromadzi wiedzę, uczy się od innych, osiąga sprawność w rozwiązywaniu problemów, interpretuje otaczający go świat i dąży do jego zrozumienia. Kultura przekazywana jest w kontaktach interpersonalnych dziecka z osobami bardziej kompetentnymi, posiadającymi większą wiedzę. Rozwój dziecka jest, zatem produktem interakcji jednostki i środowiska. Dziecko w teorii, socjokulturowej Wygotskiego jest „praktykantem” nie tylko uczącym się od „mistrza” przez naśladowanie, ale także aktywnie z nim współpracującym, co umożliwia mu funkcjonowanie na wyższym poziomie niż ten, który mogłoby osiągnąć samodzielnie. Różnica pomiędzy wynikami uzyskanymi przy współpracy z dorosłym a pracą samodzielną dziecka Wygotski nazwał „strefą najbliższego rozwoju”. Dziecko jest aktywnym i kreatywnym badaczem otaczającej rzeczywistości, odkrywcą, autorem pytań, poszukiwaczem odpowiedzi, zdobywającym wiedzę przez doświadczenie. Zadaniem nauczyciela, w procesie konstruowania przez dziecko wiedzy, jest pomoc w nabywaniu przez nie umiejętności rozwiązywania problemów. Nauczyciel powinien być osobą twórczą, refleksyjną, otwartą na pytania dzieci i gotową do podejmowania dyskusji na zasadzie partnerstwa. Dobra znajomość wychowanków i wyznaczenie strefy najbliższego rozwoju umożliwia nauczycielowi dostosowanie rodzaju i zakresu udzielanej pomocy niezbędnej w systematyzowaniu wiedzy już posiadanej i konstruowaniu nowej.

Podstawę programu wychowawczego i profilaktyki stanowi teoria inteligencji wielorakich Howarda Gardnera. Uważa on, że każde dziecko jest zdolne i niepowtarzalne. Posiada wszystkie rodzaje inteligencji, rozwinięte w różnym stopniu. Inteligencje tworzą profil niepowtarzalny dla innych. Profile te są dynamiczne i zmieniają się w trakcie rozwoju człowieka. Wszystkie inteligencje współpracują ze sobą w różnych konfiguracjach. Inteligencje można rozwijać poprzez różnorodne ćwiczenia. Inteligencje są potencjałami, które można aktywować (zmieniają się w trakcie działania).Wszystkie inteligencje są równoprawne. Każda z inteligencji charakteryzuje się własną specyfiką rozwoju, a przejawy poszczególnych inteligencji pojawiają się już na etapie dzieciństwa. Każdy człowiek jest wyjątkowy, może rozwijać nie tylko zdolności specjalne ale także słabsze strony dzięki wykorzystywaniu mocnych stron. Teoria Gardnera pomaga zrozumieć dzieciom możliwości swoje i innych. Pokazuje, jak użyć swych mocnych stron i jak poprawić słabe. Buduje poczucie własnej wartości. Pomaga uczyć się lepiej przez doświadczanie i dostarczanie niezapomnianych wrażeń, w które zaangażowane są ich wszystkie zmysły. Doskonali podstawowe umiejętności dzieci, dzięki czemu osiągają oni wyższy poziom rozwoju.

2. Rozwój psychiczny dziecka w wieku przedszkolnym:

Realizacja programu wychowawczego i profilaktyki w przedszkolu jest niezwykle ważna dla prawidłowego rozwoju psychicznego dzieci. Rozwój psychiczny dziecka w wieku od 3 do 6 lat pojmowany jest jako „dynamiczny proces doprowadzający dziecko poprzez ilościowe i jakościowe przemiany funkcji i czynności psychicznych do dojrzałości psychicznej człowieka dorosłego”[2]. Polega on na „osobniczym zdobywaniu coraz lepszej orientacji w otoczeniu i narastaniu wiedzy o świecie, na doskonaleniu różnych sprawności poprzez wykonywanie zadań życiowych i czynności, na powstawaniu nowych potrzeb, emocji oraz uczuć, wzbogacaniu zainteresowań, kształtowaniu nastawień i postaw, a także na wszelkich innych przeobrażeniach w sferze osobowości”^{^[3]}.

Kształtowanie się procesów społecznych dzieci w wieku przedszkolnym obejmuje „przystosowanie form zachowania dziecka do wymagań środowiska społecznego”^{^[4]}. Jest to tak zwane uspołecznianie dziecka. W początkowym etapie można wyróżnić dominację egocentryzmu i trudność w adaptacji do zmieniających się warunków środowiskowych. Proces uspołeczniania najlepiej można ukazać na przykładzie rodzajów zabaw, jakie preferują przedszkolaki. W początkowej fazie są to zabawy samotne, następnie równoległe, wspólne i zespołowe. Dominują zabawy ruchowe, konstrukcyjne, kolejno dochodzą zabawy tematyczne, przechodzące w zabawy twórcze oraz z podziałem na role. Uczestnicy zabawy pełnią umownie określone funkcje zabawowe i uczą się przestrzegania reguł. Początkowo w zachowaniach dzieci występuje też negatywizm, agresja, impulsywność i konflikty z rówieśnikami, które stopniowo się zmniejszają, a dzieci stają się towarzyskie, uczą się współdziałać z innymi, zaczynają przestrzegać norm społecznych i podporządkowywać się wymaganiom życia zbiorowego. Wykazują się lepszym uspołecznieniem, nawiązują życzliwe kontakty z rówieśnikami, niekiedy nawet przyjaźnie. Są bardziej samodzielne, odpowiedzialne, potrafią wykonać powierzone im dostosowane do wieku i możliwości zadania. Uspołecznianie dziecka, nauka reguł postępowania, zwyczajów społecznych i zachowania się w grupie, kształtuje się przez jego kontakty z otoczeniem, naśladowanie w zabawie i działaniach osób dorosłych. W wieku przedszkolnym kształtują się nawyki, sposoby zachowania, wzory do naśladowania. Jest to czas nabywania doświadczeń społecznych, kształtowania się dziecięcej osobowości.

Rozwój procesów moralnych u dzieci w wieku przedszkolnym „polega na interioryzacji^{^[5]} różnych reguł postępowania i zastosowaniu ich w kontaktach międzyludzkich”^{^[6]}. Można wyróżnić poszczególne etapy rozwoju moralnego. Według Piageta dzieci od 2 do 5 lat są w stadium egocentryzmu, kierują się w zachowaniach własnym dobrem. Taką postawę nazywa moralnością heteronomiczną, charakteryzującą się tym, że „dzieci przyjmują określone normy i zasady postępowania narzucone mu przez dorosłych”^{^[7]}. Postępują w konkretny sposób nie dlatego, że przyjmują uzgodnione normy postępowania za własne i wartościowe, lecz z obawy przed konsekwencją zasad zachowania. W tym stadium osoby dorosłe i ich normy postępowania stanowią dla dziecka autorytet.

U dziecka w wieku przedszkolnym kształtuje się rozwój emocjonalny i uczuciowy. Można wyróżnić duże zróżnicowanie zachowań emocjonalnych oraz brak umiejętności ich maskowania. Dziecięce uczucia znajdują odzwierciedlenie w zachowaniu, gestach, okrzykach czy słowach. Czynności mają charakter ekspresyjny. Początkowe uczucia cechuje efektywność i impulsywność, występuje labilność uczuciowa. Dzieci są emocjonalnie i uczuciowo niedojrzałe i niezrównoważone, a procesy te następują stopniowo. Podobnie jest z opanowaniem afektów i emocji. Starsze dzieci przejawiają bogatsze życie uczuciowe, są bardziej opanowane i mniej impulsywne, rozwijają wyższe uczucia społeczne i estetyczne. Zaczynają wartościować postępowanie innych i tworzyć pewne standardy zachowań, nawyków i potrzeb.

Opisanie cech charakterystycznych rozwoju psychicznego dziecka przedszkolnego umożliwiło poznanie zachodzących zmian w jego procesach poznawczych, emocjonalnych i społecznych, których rozwój kształtować się powinien od najmłodszych lat.

3. Sylwetka nauczyciela:

Osobami odpowiedzialnymi za prawidłowy przebieg procesów dydaktyczno – wychowawczych w przedszkolu i czynnymi realizatorami założeń programu wychowawczego i profilaktyki, świadomymi ich znaczenia dla wielostronnego rozwoju dzieci, są nauczyciele.

W dostępnej literaturze jest wiele opracowań dotyczących osoby nauczyciela. Współcześni badacze zdefiniowali wzór osoby nauczyciela, opisywali jego cechy i predyspozycje. Nowosad pisała, że nauczyciel-wychowawca to „intelektualista transformowany, animator procesu kształcenia i wychowania, doradca, przewodnik i instruktor samokształcenia, inicjator i koordynator wychowania szkolnego i pozaszkolnego, indywidualność rozumiana, jako wzór osobowy godny naśladowania, inspirator, przewodnik po świecie informacji naukowych i wartości, doradca i partner, przewodnik i tłumacz budujący mądrość rozumienia świata, odpowiedzialności, transmitor i promotor wartości, autonomiczna tożsamość, nowator, terapeuta, innowator, współtwórca nowoczesnej szkoły”[8]. O zawodzie nauczyciela można mówić, że jest powołaniem, ponieważ pewne cechy osobowości jednostka nabywa w momencie przyjścia na świat. Pozostałe, jak kompetencje czy kwalifikacje, uzupełnia w toku uczenia się. Odpowiednie kwalifikacje zawodowe, warunek konieczny, umożliwiający podjęcie pracy, definiowane są, jako „zakres i jakość przygotowania niezbędnego do wykonywania jakiegoś zawodu”^{^[9]}. Osoba wykonująca zawód nauczyciela powinna być wyposażona w wiedzę psychologiczną i pedagogiczną. Oprócz kwalifikacji nie mniej ważne są kompetencje, „są to zdolności do czegoś zależne zarówno od znajomości wchodzących w nią umiejętności, sprawności, jak i od przekonania o możliwości posługiwania się tą zdolnością”^{^[10]}.

Pomimo licznych opracowań dotyczących wzoru pedagoga niewiele dotyczy nauczycieli wychowania przedszkolnego. Jest on obok rodziców osobą znaczącą w życiu dziecka, która przyczynia się do procesu edukacji dziecka. Jest opiekunem zapewniającym bezpieczny pobyt w przedszkolu i pedagogiem, który umożliwia poznanie otaczającego świata oraz wychowawcą, uczącym norm i zasad. Nauczyciel wychowania przedszkolnego wspiera dziecko w rozwoju poznawczym, społecznym, emocjonalnym i zdrowotnym. Wskazane jest, aby wykazywał się dużym zaangażowaniem, wielostronną wiedzą, kulturą ogólną i posiadał takie cechy charakteru jak: opiekuńczość, serdeczność, cierpliwość, życzliwość, sprawiedliwość oraz ukierunkowany był na poznawanie dzieci, ich zainteresowań, oczekiwań czy przeżyć. Dobry nauczyciel powinien posiadać umiejętności empatyczne, postępować etycznie, umieć panować nad sobą, odznaczać się pedagogicznym optymizmem i dążyć do osiągnięcia celu, jakim jest rozwój wychowanka a nie kierować się własną wygodą i osobistym spokojem. „Nauczycielka przedszkola jest nosicielką wartości społecznych, norm i ocen zachowań. Pełni rolę integrującą, zapewnia spoistość grupy, łagodzi konflikty, dba o bezpieczeństwo i szeroko pojęty rozwój dziecka”[11]. Nauczyciel wychowania przedszkolnego powinien być dla dzieci: obserwatorem, organizatorem, koordynatorem, przewodnikiem, inicjatorem, który będzie umiejętnie stymulował i kierował je, w celu odkrycia tkwiących w nim osobowości i możliwości; będzie osobą, która dostarcza „pozytywnych wzorów interakcji i stosunków społecznych”^{^[12]}. Zadaniem pierwszoplanowym dla nauczyciela, pedagoga i wychowawcy powinno być zapewnienie bezpieczeństwa, stworzenie warunków sprzyjających rozwojowi, poszanowanie indywidualności wychowanków, traktowanie ich podmiotowo, jako współorganizatorów i współuczestników procesów edukacji. Konkluzją wynikającą z opisanych rozważań jest wzór współczesnego nauczyciela. Jego priorytetowe zadania „są ujmowane szeroko, przede wszystkim, jako kształtowanie osobowości wychowanka, a nie jedynie przekazywanie wiedzy”^{^[13]}. Andrzejewska i Wierucka pisały, że „rolą nauczyciela w procesie edukacji jest dobre poznanie wychowanka, jego potrzeb, zainteresowań, motywacji, wiedzy osobistej, umiejętności i adekwatne do tego organizowanie aktywności dzieci w różnych sytuacjach problemowych, w których dziecko poprzez autentyczne doświadczenia będzie samodzielnie tworzyło osobiste kompetencje”[14]. Priorytetowym zadaniem nauczyciela jest zapewnione odpowiednich warunków, sprzyjających i stymulujących rozwój, zarówno emocjonalnych jak i materialnych. Umożliwi to dziecku wielostronny rozwój, samorealizację, rozbudzanie zainteresowań. Spowoduje, że dziecko przez współpracę ze środowiskiem rodzinnym i lokalnym włączy się w dorobek kultury. Celem ostatecznym będzie osiągnięcie przez nie poziomu rozwoju psychicznego i fizycznego, który będzie wyznacznikiem uzyskania gotowości do podjęcia nauki w szkole.

IV. KONCEPCJA PROGRAMU:

1. Metryczka:

Program wychowawczy i profilaktyki Przedszkola Miejskiego Nr 1 w Gubinie „Przez inteligencje ku osobowości” jest zgodny z:

Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. z 2009r. Nr 4, poz. 17),
Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku podręczników ( Dz. U. Nr 89. poz. 730),
Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej,
Powszechną Deklaracją Praw Człowieka,
Konwencją Praw Dziecka z dn. 20. 11. 1989 r. przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526).

Program jest przeznaczony dla wszystkich dzieci w wieku od 3-6 lat, uczęszczających do Przedszkola Miejskiego Nr 1 w Gubinie oraz dostosowany do ich możliwości psychofizycznych. Przy opracowaniu programu autorki uwzględniły dotychczasowy program wychowawczy i profilaktyki Przedszkola Miejskiego Nr 1 w Gubinie na lata 2011 – 2013, wnioski z przeprowadzonej ewaluacji oraz dostępną literaturę. Będąc praktykami wychowania przedszkolnego wykorzystały również posiadane doświadczenie zawodowe.

Program jest odpowiedzią na zapotrzebowanie dzieci, będących podmiotami procesu wychowania. Jego zamierzenia są nakierowane na osiągnięcie przez dziecko jak najlepszego rozwoju psychicznego i osiągnięcia gotowości do podjęcia nauki w szkole.

Proponowane w programie wychowawczym naszego przedszkola zagadnienia dotyczą:

umiejętności społecznych dzieci,
czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych, kulturalnych, utrzymywania ładu i porządku,
wychowania zdrowotnego,
bezpieczeństwa własnego oraz innych,
wychowania dla poszanowania roślin i zwierząt,
wychowania rodzinnego, obywatelskiego i patriotycznego.

2. Metody pracy:

wg W. Okonia:

metoda asymilacji wiedzy: pogadanka, dyskusja, praca z książką,
metoda samodzielnego dochodzenia do wiedzy: metoda: problemowa, przypadków, sytuacyjna, burza mózgów, gry dydaktyczne,
metody waloryzacyjne (eksponujące): metody impresyjne i ekspresyjne,
metody praktyczne: metody ćwiczebne, metody realizacji zadań wytwórczych.

3. Formy pracy:

indywidualna,
zespołowa,

4. Sposób realizacji:

Program wychowawczy i profilaktyki „Przez inteligencje ku osobowości” realizowany będzie w integracji z podstawą programową i programami dydaktyczno-wychowawczymi poszczególnych grup wiekowych oraz ze zgodnością z założeniami Statutu Przedszkola Miejskiego Nr 1 w Gubinie. Realizowany będzie podczas całego pobytu dzieci w przedszkolu a jego treści będą integrować się z treściami edukacyjnymi.

Niniejszy program jest długofalowy a formy jego realizacji będą modyfikowane stosownie do stopnia rozwoju dzieci, ich możliwości i zainteresowań. Działania podjęte przez poszczególnych członków społeczności przedszkolnej w celu realizacji założeń programu wychowawczego są następujące:

a. w stosunku do dziecka:

projektowanie okazji edukacyjnych stwarzających możliwości rozwoju jego osobowości,
dostarczanie dzieciom wzorców właściwego postępowania i zachowania,
kształtowanie postaw społeczno-moralnych,
organizowanie działań sprzyjających wprowadzaniu dzieci w kulturę bycia, życzliwości, odpowiedzialności, otwartości i tolerancji wobec otaczającego świata,
angażowanie dzieci do przestrzegania i szanowania wspólnej własności oraz dbania o ład i porządek w najbliższym otoczeniu,
rozwiązywanie konfliktów na drodze porozumienia,
stworzenie kodeksu właściwych zachowań współżycia w grupie oraz konieczność jego respektowania,
ustalenie środków zaradczych stosowanych w przypadku nie respektowania ustalonych zasad.

b. w stosunku do rodziców:

zapoznanie z programem wychowawczym i profilaktyki „Przez inteligencje ku osobowości” Przedszkola Miejskiego Nr 1 w Gubinie,
zaopiniowanie programu wychowawczego,
uświadamianie konieczności ujednolicenia oddziaływań wychowawczych w domu
i przedszkolu,
ułatwianie kontaktów z rodzicami, tworząc partnerski układ pomocy w osiąganiu najpełniejszego rozwoju dziecka,
udział rodziców w zebraniach, spotkaniach indywidualnych oraz zajęciach otwartych,
prowadzenie stałych kącików informacyjnych dla rodziców.

c. w stosunku do nauczycieli:

kształtowanie postaw społeczno-moralnych,
ujednolicenie oddziaływań wychowawczych wszystkich nauczycieli w relacjach nauczyciel – dziecko,
integracja nauczycieli w przygotowywaniu się do zadań wychowawczych w grupie – w szczególności w opracowywaniu kodeksu zachowań,
prowadzenie zajęć koleżeńskich; (wymiana koleżeńska doświadczeń, scenariuszy zajęć),
doskonalenie kompetencji zawodowych, pogłębianie wiedzy pedagogicznej i psychologicznej.

5. Miejsce realizacji:

Przedszkole Miejskie Nr 1 w Gubinie,
miejsca użyteczności publicznej,
bliższa i dalsza okolica dziecka.

6. Warunki realizacji:

Do realizacji założeń programu wychowawczego i profilaktyki niezbędne są następujące warunki:

sale zabaw dla każdej grupy,
pomoce dydaktyczne do zajęć, zabaw,
wyposażenie kącików zabaw i sal przedszkolnych,
ogród przedszkolny.

Prawidłowa realizacja założeń programu wychowawczego i profilaktyki jest możliwa tylko w sprzyjających warunkach. Atmosfera panująca w przedszkolu, niezbędna dzieciom do prawidłowego rozwoju, powinna przede wszystkim zapewniać im poczucie bezpieczeństwa, zrozumienia, bezwarunkowej akceptacji i szacunku. Sprzyja ona w nawiązywaniu porozumienia nauczyciela z wychowankiem, w której dziecko ma prawo do wolności, wyrażania siebie, swoich myśli, odczuć, potrzeb. Tylko wówczas może ono rozwijać swoją osobowość. Nauczyciel pracujący w przedszkolu powinien zrobić wszystko, aby zapewnić właściwy nastrój: przyjemny, pełny serdeczności i zaufania. W takich warunkach każde dziecko będzie zadowolone, czuło, że jest potrzebne i kochane. Sprzyjające okoliczności przyczynią się to do kształtowania pozytywnego stosunku dziecka do siebie, wiary we własne możliwości oraz spowodują rozbudzenie dziecięcych zainteresowań i wyobraźni.

W optymalnych warunkach nauczyciel powinien umieć „swoimi działaniami tak pobudzać dziecko, aby wszystkie potencjalne tkwiące w nim możliwości mogły się ujawniać”[15]. Sprzyjająca organizacja atmosfery pracy z dzieckiem całkowicie wyklucza pośpiech i zniecierpliwienie. Korzystne warunki nauczyciel uzyska przez: odpowiednie planowanie działalności dziecka; formułowanie zadań i poleceń zachęcających dzieci do własnych, samodzielnych wypowiedzi; poszukiwanie stale nowych, ciekawych rozwiązań; unikanie powtarzania się i schematów. Niezbędne jest okazywanie dzieciom szacunku dla ich prób i poszukiwań, traktowanie ich wysiłku poważnie. Taka relacja pomiędzy nauczycielem a przedszkolakiem przyczyni się do wyrabiania dziecięcej śmiałości i wiary we własne możliwości, a tym samym zachęci je do podejmowania kolejnych działań i prób. Znaczącą przesłanką w procesie wychowania dziecka jest odpowiednie przygotowanie pomieszczeń przedszkolnych, szczególnie sali w której przebywa. Pomieszczenie powinno być możliwie duże, czyste, wywietrzone, odpowiednio wentylowane i ogrzewane. Umeblowanie i znajdujące się sprzęty nie mogą zagrażać bezpieczeństwu dzieci. Sala, w której przebywają dzieci powinna być odpowiednio wyposażona w przybory i pomoce, które są łatwo dostępne dla dzieci, sprzyjają kreatywności i aktywności.

7. Formy realizacji:

zabawy dowolne dzieci,
zabawy i zajęcia organizowane przez nauczyciela,
wychowanie sytuacyjne,
czynności samoobsługowe dzieci,
czynności higieniczne dzieci,
prace użyteczne dzieci na rzecz przedszkola, domu itp.
spacery i wycieczki,
przedstawienia i formy teatralne,
udział w imprezach i uroczystościach organizowanych na terenie przedszkola i poza nim,
udział w konkursach, festiwalach , quizach, turniejach, przeglądach.
współpraca z partnerami z poza przedszkola ( w poszczególnych grupach).

V. CELE PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO I PROFILAKTYKI:

A. Celem wychowania przedszkolnego według podstawy programowej jest:

Wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie sprawności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji.
Budowanie systemu wartości, w tym wychowanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co dobre, a co złe.
Kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów
i porażek.
Rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi.
Stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci
o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych.
Troska o zdrowie i sprawność fizyczną dzieci; zachęcanie do uczestnictwa w zabawach
i grach sportowych.
Budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych.
Wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne.
Kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej.
Zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej.

B. Cele główne:

Celem nadrzędnym programu wychowawczego naszego przedszkola, zgodnie z obowiązującą podstawą prawną, jest ujednolicenie oddziaływań wychowawczych wszystkich członków społeczności przedszkolnej (nauczycieli, rodziców, pracowników technicznych) dla dobra dziecka, będącego podmiotem wychowawczym oraz osiągnięcie jak najlepszego jego stopnia rozwoju psychicznego i gotowości do podjęcia nauki w szkole.

Cel nadrzędny warunkuje realizację celów głównych programu wychowawczego i profilaktyki, którym jest:

zapewnienie każdemu dziecku radosnego i szczęśliwego dzieciństwa, bezpieczeństwa, poczucia własnej godności,
wspieranie, wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju psychicznego dziecka, zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi,
poszukiwanie pozytywnych wartości i promowanie właściwego zachowania,
dostarczenie wiadomości i doświadczeń społecznych, które zmierzaj do prawidłowego kształtowania osobowości dziecka, stosując zasadę indywidualizacji,
budowanie właściwych relacjami ze środowiskiem społeczno – kulturalnym i przyrodniczym.

Zadaniem celów głównych jest wspieranie rozwoju dziecka w oparciu o założenia teorii inteligencji wielorakich.

C. Z założeń teorii inteligencji wielorakich wynikają następujące cele:

1. w sferze zdolności intrapersonalnych:

wspieranie w rozwoju rozumienia i właściwego wyrażania własnych emocji,
rozwijanie samodzielności i umiejętności radzenia sobie w sytuacjach życia codziennego,
zachęcanie do poznawania siebie, wykorzystywania własnych mocnych stron oraz poznawania stron słabszych i pracy nad ich wzmacnianiem,
rozwijanie i wzmacnianie motywacji wewnętrznej, wiary we własne możliwości,
kształcenie umiejętności samooceny i samokontroli,
rozwijanie zainteresowań i indywidualnych zdolności.

2. w sferze zdolności interpersonalnych:

rozwijanie wrażliwości, postawy otwartości na potrzeby innych ludzi, w tym niepełnosprawnych, tolerancji, empatii,
motywowanie i zachęcanie do podejmowania postaw prospołecznych, etycznych, moralnych, zdrowotnych,
rozwiązywanie umiejętności prawidłowego nawiązywania i podtrzymywania kontaktów społecznych, rozwiązywania konfliktów, zachowania asertywności,
rozwijanie umiejętności komunikacyjnych i współpracy w zespole,
pomoc w kształtowaniu umiejętności i nawyków dbałości i kulturę słowa i zachowania, relacji z innymi ludźmi, zdrowego, higienicznego i bezpiecznego stylu życia.

D. Cele szczegółowe:

Z podanych celów głównych wyprowadzone zostały cele szczegółowe programu wychowawczego i profilaktyki „Przez inteligencje ku osobowości”, które pogrupować można następująco:

cele dotyczące: umiejętności społecznych dzieci: poznawania, rozumienia siebie i swojego otoczenia, budowania systemu wartości i odporności emocjonalnej,

zapoznanie i uświadomienie dzieci z ich prawami i obowiązkami,
zapoznanie i wdrażanie dzieci do przestrzegania reguł życia w grupie, zasad współżycia i współdziałania z innymi,
zapoznanie dzieci z koniecznością ponoszenia konsekwencji swoich czynów,
kształtowanie prawidłowych postaw funkcjonowania w grupie, wzmocnienia pozytywne,
rozwijanie umiejętności rozwiązywania spraw konfliktowych i dochodzenia do kompromisu,
kształtowanie w sobie pozytywnej postawy w stosunku do innych, uczenie tolerancji, akceptacji, poszanowania, zrozumienia potrzeb i odrębności drugiego człowieka, rozwijanie empatii,
kształtowanie umiejętności komunikowania się w sposób werbalny i niewerbalny,
pomoc dziecku w budowaniu pozytywnego obrazu „samego siebie”,
zapoznanie dzieci ze światem wartości moralnych,
kształtowanie podstawowych powinności moralnych (życzliwości, tolerancji, uczciwości, sprawiedliwości, odpowiedzialności);
wprowadzanie dziecka w świat wartości uniwersalnych: dobro, prawda, miłość, piękno,
rozwijanie umiejętności rozróżniania dobra od zła;
wspieranie rozwoju dziecka oraz budowanie własnego systemu wartości;
pomoc w kształtowaniu własnej osobowości,
umożliwianie dzieciom dokonywania wyborów i przeżywania pozytywnych efektów własnych działań oraz zdawania sobie sprawy z ich konsekwencji,
kształtowanie poczucia odpowiedzialności za siebie i innych,
umożliwienie dzieciom uczenia się, rozpoznawania i otwartego komunikowania innym własnych uczuć i potrzeb,
uczenie sposobów radzenia sobie z własnymi emocjami i właściwego reagowania na przejawy emocji innych oraz kontrolowania własnych zachowań,
organizowanie sytuacji pozwalających na poznanie możliwości własnych i innych ludzi.

cele dotyczące: czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych:

rozwijanie dbałości o higienę,
wdrażanie do samodzielności,
rozwijanie i wspieranie samodzielności dziecka,
budzenie wrażliwości na estetykę własną, pomieszczeń i otoczenia,
uświadamianie znaczenia kulturalnego zachowania się w różnych sytuacjach.

cele dotyczące: wychowania zdrowotnego

rozwijanie dbałości o zdrowie własne i innych,
rozwijanie postaw prozdrowotnych,
kształtowanie u dzieci właściwych postaw w obliczu zagrożenia zdrowia.

cele dotyczące: bezpieczeństwa własnego oraz innych

rozwijanie postaw prozdrowotnych,
rozwijanie dbałości o bezpieczeństwo własne i innych,
kształtowanie u dzieci właściwych postaw w obliczu zagrożenia życia,
wdrażanie dzieci do stosowania zasad bezpieczeństwa w sytuacjach trudnych i niebezpiecznych,
zdobywanie przez dzieci wiedzy na temat zasad udzielania pierwszej pomocy przed medycznej.

cele dotyczące: wychowania do poszanowania roślin i zwierząt

kształtowanie wrażliwości na otaczające środowisko naturalne, życzliwego i otwartego stosunku do ludzi i przyrody,
uświadomienie złożoności otaczającego świata i czyhających zagrożeń,
kształtowanie postaw proekologicznych.

cele dotyczące: wychowania rodzinnego, obywatelskiego i patriotycznego

kształtowanie szacunku dla wartości dziedzictwa kulturowego,
wzmacnianie więzi uczuciowej z rodziną i środowiskiem, w którym dziecko wzrasta,
zacieśnienie więzi z najbliższym otoczeniem społecznym– budowanie relacji: dziecko- nauczyciel – rodzic,
kształtowanie poczucia przynależności do wspólnoty – małej i wielkiej ojczyzny oraz tożsamości narodowej i regionalnej.

VI. TREŚCI PROGRAMU:

Podstawa programowa opisuje proces wspomagania rozwoju, wychowania i kształcenia dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym we wszystkich obszarach działalności edukacyjnej przedszkola. W programie wychowawczym i profilaktyki każdy obszar edukacyjny wyszczególniony w podstawie programowej zawiera propozycje treści do realizacji. Nauczyciel korzystając z programu może pracować z dziećmi na różnym poziomie możliwości i umiejętności. Propozycje zawarte w programie można wykorzystywać zarówno w pracy indywidualnej, zespołowej i z całą grupą. Sposoby realizacji treści zaprezentowane w programie należy dostosować do indywidualnych możliwości dzieci, potrzeb oraz warunków środowiskowych. Propozycje są tylko inspiracją dla nauczyciela do wykorzystania w pracy z dzieckiem.

Obszar działalności edukacyjnej	Treści edukacyjne		Rozwijane inteligencje	Niektóre propozycje i sposoby realizacji
Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci; porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych. (obszar 1)	„To ja”	kształtowanie pozytywnego wizerunku samego siebie poprzez poznawanie swoich mocnych i słabych stron, uczenie postawy asertywnej w wyrażaniu własnego zdania i emocji, poczucie tożsamości, szacunek do własnej osoby, godność, świadomość własnej wartości, rozumienie własnych uczuć, dążenie do celu, motywacja, wyrażanie emocji, sukcesy i porażki, Konwencja Praw Dziecka,	interpersonalna, intrapersonalna, językowa, wizualno-przestrzenna,	poznawanie świata wszystkimi zmysłami, nazywanie narządów zmysłów, świętowanie imienin i urodzin, Dnia Dziecka, nazywanie i wyrażanie uczuć, budowanie systemu wartości uniwersalnych, akceptowanych społecznie, organizacja zajęć na temat praw i obowiązków dzieci, organizacja zajęć na temat nazywania i rozpoznawania emocji, „Dzień tolerancji”, współpraca i współzawodnictwo, odporność emocjonalna, poznawanie sposobów racjonalnego radzenia sobie w sytuacjach życiowych i zadaniowych, rozpoznawanie i określanie przez dzieci swoich stanów emocjonalnych w czasie zabawy i innych działań,
	„Ja w rodzinie”	więzi i wzajemne relacje rodzinne, znajomość członków rodziny, wzajemna pomoc w rodzinie, szacunek dla innych osób,	interpersonalna, intrapersonalna, językowa, wizualno-przestrzenna,	poznanie własnej rodziny, obchodzenie świąt i uroczystości rodzinnych, tradycje w domu rodzinnym, literatura dziecięca związana z rodziną i relacjami w rodzinie, zabawy w role, okazywanie szacunku, partnerstwo rodzina-przedszkole,
	„Ja w przedszkolu i środowisku”	„Program adaptacyjny”, komunikowanie się, nazywanie, rozumienie i umiejętność wyrażania własnych emocji, nazywanie i rozumienie emocji innych, zachowania prospołeczne, sposoby rozwiązywania konfliktów, „Klub UNESCO”, realizacja projektu edukacyjno-wychowawczego „Bawię się z mamą i tatą”,	interpersonalna, intrapersonalna, językowa, wizualno-przestrzenna, przyrodnicza,	podejmowanie działań ułatwiających dziecku adaptację w warunkach przedszkola, tworzenie „kodeksu przedszkolaka”, porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, komunikacja werbalna i niewerbalna, zabawy w rozpoznawanie emocji, zabawy dramowe, zabawy w role, kształtowanie postawy empatycznej poprzez dostrzeganie potrzeb innych, akceptowanie kolegów takimi, jakimi oni są, zgodne funkcjonowanie w zabawie i sytuacjach zadaniowych, wdrażanie do podporządkowania się regułom obowiązującym w grupie, udział w zabawach integracyjnych, wspólne wykonywane różnych zadań i prac, współpraca w tworzeniu projektów (przedstawień, dekoracji, kącików zabaw), pełnienie dyżurów, aktywne uczestnictwo w porządkowaniu miejsca zabawy i pracy, nabywanie umiejętności negocjacji w rozwiązywaniu konfliktów, współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną: udział w programach profilaktycznych, literatura dziecięca, zajęcia otwarte dla rodziców,
Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywania ładu i porządku. (obszar 2)	„Dbam o higienę, estetykę własną i otoczenia, umiem się kulturalnie zachowywać”	nawyki higieniczne, higiena pomieszczeń (oświetlenie, wietrzenie, hałas, ogrzewanie), przestrzeganie przez nauczycieli zasad dotyczących higieny pracy, dbanie o porządek w otoczeniu, dbałość o własne rzeczy, używanie zwrotów grzecznościowych, zachowania podczas posiłków, samodzielność, nawyki kulturalne,	interpersonalna, intrapersonalna, ruchowa, wizualno-przestrzenna,	korzystanie z umywalni i wc, mycie zębów, zachowanie odpowiednich proporcji zajęć i zabaw, osobisty przykład nauczycieli, dbanie o higienę narządów zmysłów: oświetlenie, hałas, wietrzenie, pełnienie dyżurów, kulturalne zachowania w różnych sytuacjach życia codziennego (np. w teatrze, na wycieczce, podczas uroczystości), wyrabianie nawyku używania zwrotów grzecznościowych, literatura dziecięca,
Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci. (obszar 5)	„Dbam o zdrowie własne i innych”	dbałość o zdrowie fizyczne i psychiczne własne i innych, znaczenie sprawności fizycznej dla zdrowia, rola prawidłowego odżywiania, higiena i hartowanie zdrowia, propagowanie zdrowego stylu życia wśród dzieci i ich rodziców, program „Super wiewiórka”, program „Czyste powietrze wokół nas”, program „Moje dziecko idzie do szkoły”,	ruchowa, wizualno-przestrzenna, matematyczno-logiczna, przyrodnicza, muzyczna, interpersonalna, intrapersonalna,	ubiór odpowiedni do warunków atmosferycznych, tworzenie warunków sprzyjających spontanicznej i zorganizowanej aktywności ruchowej, przekazywanie wiedzy o zdrowym stylu życia, zajęcia gospodarcze i kulinarne, organizowanie ćwiczeń gimnastycznych i zabaw ruchowych na boisku Orlik i sali gimnastycznej przy ZSO w Gubinie. prowadzenie ćwiczeń metodami twórczymi; prowadzenie ćwiczeń gimnastycznych i zabaw przy dźwiękach muzyki; organizowanie spacerów i wycieczek w połączeniu z formami ruchu na świeżym powietrzu, wykonanie i stosowanie atrakcyjnych rekwizytów, prowadzenie różnego rodzaju ćwiczeń, zabaw i gier stymulujących rozwój dziecka, stosowanie profilaktyki zdrowotnej, współpraca z pielęgniarką, z lekarzem, farmaceutą i stomatologiem, współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, literatura dziecięca,
Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych. (obszar 6)	„Dbam o bezpieczeństwo własne i innych”	bezpieczeństwo w przedszkolu, bezpieczna zabawa w grupie, bezpieczeństwo w ruchu drogowym, unikanie zagrożeń, bezpieczny kontakt ze zwierzętami, bezpieczeństwo w kontaktach z nieznajomymi, zasady korzystania z urządzeń AGD, sytuacje niebezpieczne, leki, środki chemiczne, zasady zachowania się podczas różnych warunków atmosferycznych,	interpersonalna intrapersonalna, językowa, matematyczno-logiczna, wizualno-przestrzenna, ruchowa, przyrodnicza,	poznanie budynku i najbliższego otoczenia, poznanie zasad bezpiecznego zachowania się w różnych sytuacjach i miejscach, przestrzeganie zasad bezpieczeństwa w czasie zajęć i zabaw, poznanie zasad poruszania się po drogach, uczestnictwo w inicjatywach i programach związanych z bezpieczeństwem w ruchu drogowym, poznanie zasad bezpiecznego zachowania w samochodzie i w pojazdach komunikacji miejskiej, literatura dziecięca związana z bezpieczeństwem, poznanie zasad dotyczących bezpieczeństwa urządzeń AGD, leków, środków chemicznych, itp. organizowanie zajęć i spotkań z przedstawicielami Policji, Straży Pożarnej, Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, Straży Miejskiej, Służby Zdrowia, ich zadań, pracy.
Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt. (obszar 12)	„Żyję w zgodzie z przyrodą”	poznawanie świata fauny i flory, poznanie elementów przyrody nieożywionej, kształtowanie postawy szacunku, kształtowanie postaw proekologicznych, „Liga ochrony wróbelka Elemelka”,	przyrodnicza, wizualno-przestrzenna, matematyczno-logiczna, ruchowa, interpersonalna, intrapersonalna,	kąciki przyrody, obserwacje bezpośrednie roślin – warunki potrzebne do życia, wielozmysłowe poznanie różnych środowisk przyrodniczych, rośliny i zwierzęta chronione, literatura dziecięca, „Sprzątanie świata”, „Dzień ziemi”, dokarmianie zwierząt zimą, współpraca z weterynarzem, współpraca z Nadleśnictwem, pomoc zwierzętom bezdomnym,
Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne. (obszar 15)	„Mój dom, moje miasto, moja ojczyzna”	adres zamieszkania, najważniejsze miejsca w mojej okolicy, przynależność narodowa, symbole narodowe i ich szacunek, Unia Europejska, program „Gubin moje miasto”,	językowa, ruchowa, matematyczno-logiczna, wizualno-przestrzenna, interpersonalna, intrapersonalna,	obchodzenie świąt narodowych ( 11 listopada, 3 maja), udział w „Wiośnie nad Nysą” realizacja projektu „podróże z Syriuszem po Europie”, literatura dziecięca,

VII. PRAWA I OBOWIĄZKI DZIECKA,

Prawa dziecka:

Dziecko w przedszkolu ma zapewnione wszystkie prawa wynikające z Konwencji Praw Dziecka w tym do:

akceptacji jego osoby, takim jakim jest,
poszanowania jego godności osobistej i nietykalności,
znajomości swoich praw i korzystania z nich,
opieki i ochrony zdrowia i życia,
poznania, nazywania i wyrażania własnych emocji, uczuć i myśli,
poszanowania własności,
poszanowania wszystkich potrzeb, życzliwego i podmiotowego traktowania,
swobody myśli, sumienia i wyznania,
ochrony przed przemocą fizyczną bądź psychiczną,
zrozumiałego dla siebie systemu wyróżnień, nagród i logicznych konsekwencji,
regulowania własnych potrzeb,
snu i wypoczynku, jedzenia i picia,
spokoju i samotności gdy tego potrzebuje,
prawidłowo zorganizowanego procesu opiekuńczo- wychowawczo- dydaktycznego zgodnie z zasadami higieny pracy umysłowej,
indywidualnego, zgodnego z własnym tempem rozwoju,
odnoszenia sukcesów, zdobywania wiedzy,
zaspokojenia ciekawości i poznania otaczającej go rzeczywistości,
badania, eksperymentowania i odkrywania,
rozwijania swoich zainteresowań i własnych możliwości twórczych,
uczestniczenia we wszystkich formach aktywności,
podejmowania decyzji i ponoszenia ich konsekwencji,
popełniania błędów, możliwości naprawiania ich,
posiadania własnego zdania i możliwości wyrażania go,
korzystania z pomieszczeń przedszkola, zabawek i środków dydaktycznych podczas zajęć pod nadzorem nauczyciela,
zabawy i wyboru towarzyszy zabaw,
partnerskiej rozmowy na każdy temat,
korzystania z prawidłowych kontaktów interpersonalnych z dziećmi i dorosłymi,
przebywania wśród osób odpowiedzialnych i zaangażowanych, do których może się zwrócić z prośbą o pomoc,
doświadczania konsekwencji własnego zachowania z zachowaniem zasad bezpieczeństwa,
korzystania z dóbr kulturalnych.

Obowiązki dziecka:

Dziecko w przedszkolu ma obowiązek, w trosce o bezpieczeństwo własne i kolegów, przestrzegać wszelkie umowy zawarte z nauczycielką, a w szczególności:

nie oddalać się od grupy bez wiedzy nauczycieli,
podchodzić do nauczyciela na wezwanie,
przestrzegać zasad i norm współżycia w grupie,
dbać o bezpieczeństwo i zdrowie własne i swoich kolegów,
sygnalizować złe samopoczucie i potrzeby fizjologiczne oraz zgłaszać wszelkie przykre wypadki, uszkodzenia itp. dotyczące zdrowia dzieci,
szanować prawo do zabawy wszystkich kolegów,
dbać o wygląd i estetykę własną i otoczenia,
dbać o sprzęt, zabawki i pomoce znajdujące się w przedszkolu,
przejawiać właściwy stosunek do innych, dzieci i dorosłych, wynikający z postaw respektowania podstawowych norm społecznych i etycznych,
poprawnie zachowywać się w miejscach publicznych.

VIII. ROLA I ZADANIA ŚRODOWISKA WYCHOWAWCZEGO:

1. Rola i zadania przedszkola jako środowiska wychowawczego:

Danuta Waloszek wyróżnia w swojej koncepcji następujące funkcje przedszkola wobec rodziców:

Wspomaganie działań wychowawczych rodziców:

systematyczne informowanie o zachowaniu dziecka w przedszkolu,
zbieranie informacji o zachowaniu dziecka w domu,
przekazywanie wiedzy pedagogicznej dotyczącej tematów integrujących rodziców,

Integrowanie zabiegów wychowawczych:

uzgodnienie sposobów reagowania na bodźce, zadania, wymagania w domu i w przedszkolu,
uzgadnianie rodzaju, kierunku, zakresu działań wychowawczych wspólnie realizowanych w przedszkolu i w domu,
wspólnie z rodzicami opracowanie warunków do rozwoju wyobraźni, do eksperymentowania, swobodnego doświadczania życia przez dziecko.

Wspieranie rodziców poszukujących sposobów zmiany relacji między dziećmi:

informowanie o prawach w dziedzinie oświaty,
wspólne i indywidualne działania rodziców, nauczycieli, dzieci,
poszukiwanie przyczyn „złych zachowań” dzieci i sposobów reagowania na nie,
organizowanie doradztwa metodycznego, psychologicznego, pedagogicznego.

Priorytetowym zadaniem przedszkola jest stworzenie w placówce takiego środowiska wychowawczego, w którym:

wszyscy członkowie społeczności przedszkolnej (rodzice, nauczyciele i personel techniczny) ściśle ze sobą współpracują dla dobra dzieci,
wszyscy członkowie społeczności przedszkolnej (rodzice, nauczyciele i personel techniczny) są otwarci na problemy i potrzeby dzieci oraz innych ludzi,
wychowawcy i cały personel przedszkola czuwają nad fizycznym i psychicznym rozwojem wychowanków,
wychowawcy i cały personel przedszkola dbają o zapewnienie dzieciom bezpieczeństwa,
wychowawcy i cały personel przedszkola dbają o zapewnienie atmosfery wzajemnej życzliwości, tolerancji i radości.

Realizacja powyższych zadań warunkuje realizację zadań każdej ze stron biorących udział w procesie wychowawczym dzieci i przedstawia się następująco:

2. Rola i zadania nauczycieli w procesie wychowawczym przedszkola :

relacje nauczyciel – dziecko:

nauczyciel zna prawa dziecka i przestrzega ich,
nauczyciel stosuje zasadę indywidualnego rozwoju dziecka,
nauczyciel jest wyrozumiały, miły, serdeczny ale i konsekwentny,
nauczyciel wychowuje własnym przykładem, swoja osobowością, taktem, zachowaniem,
nauczyciel umożliwia dzieciom poznanie „samego siebie”, (określenie własnych zainteresowań, uzdolnień, cenionych wartości i cech osobowości, samoakceptacji),
nauczyciel potrafi wzmacniać u dziecka wiarę we własne możliwości i umiejętności,
nauczyciel umożliwia dzieciom wyrabianie samodzielności i umiejętności działania na rzecz innych,
nauczyciel umożliwia dzieciom uczenie podejmowania właściwych, samodzielnych wyborów, ponoszenia ich konsekwencji,
nauczyciel stosuje zróżnicowane i inspirujące dzieci formy i metody pracy,
nauczyciel potrafi sprawiedliwie rozstrzygać konflikty w grupie,
nauczyciel potrafi kształtować zachowanie się dziecka aprobowane społecznie,
nauczyciel jest kreatywny i empatyczny, potrafi wczuć się w sytuacje dziecka oraz dostrzec motywy jakie nim kierują,
nauczyciel zawsze dotrzymuje danego słowa i dochowuje tajemnic.

relacje nauczyciel – rodzice:

nauczyciel rozumie prymat rodziców, jako pierwszych wychowawców, taktownie wspiera ich w działaniach wychowawczych,
nauczyciel wspomaga rodziców w ich funkcji wychowawczej,
nauczyciel inspiruje proces wychowawczy,
nauczyciel systematycznie i rzetelnie informuje rodziców o osiągnięciach, ewentualnych trudnościach i zachowaniu dziecka w przedszkolu,
nauczyciel podejmuje działania mające na celu ujednolicenie oddziaływań wychowawczych domu, przedszkola, grupy dziecięcej,
nauczyciel doskonali swoje kompetencje zawodowe, przez pogłębianie wiedzy pedagogicznej i psychologicznej. Zdobytą wiedzę wykorzystuje w kontaktach z rodzicami,
nauczyciel pogłębia wiedzę pedagogiczną rodziców.

relacje nauczyciel – personel techniczny:

nauczyciel stwarza podstawy partnerstwa pomiędzy wszystkimi członkami społeczności przedszkolnej,
nauczyciel współpracuje z personelem technicznym we wszystkich działaniach wychowawczych w grupie w celu ujednolicenia oddziaływań wychowawczych,
nauczyciel stwarza klimat wzajemnego szacunku i zaufania we wspólnych kontaktach,
nauczyciel korzysta z wiedzy i umiejętności.

3. Rola i zadania rodziców w procesie wychowawczym przedszkola:

relacje rodzice – dziecko;

rodzice są „ pierwszymi wychowawcami” swoich dzieci,
rodzice znają i przestrzegają wszystkich praw wynikających z Konwencji Praw Dziecka,
rodzice starają się być wzorcem osobowym dla dzieci,
rodzice dbają o stworzenie pozytywnej atmosfery w kontaktach z dziećmi, są odpowiedzialni, kulturalni, życzliwi i taktowni.

relacje rodzice – nauczyciele:

rodzice ściśle współpracują z nauczycielem w celu ujednolicenia oddziaływań wychowawczych i określenia indywidualnej drogi rozwoju ich dziecka,
rodzice dzielą się z nauczycielem swoimi spostrzeżeniami i obserwacjami z zachowania dziecka w domu,
rodzice są otwarci na problemy dzieci i próbują poszukiwać dróg ich rozwiązywania,
rodzice chętnie korzystają z porad nauczycieli,
rodzice dbają o klimat wzajemnego szacunku i zaufania względem nauczycieli,
rodzice aktywnie uczestniczą w życiu przedszkola dla lepszego poznania działań placówki i sposobu funkcjonowania dziecka w środowisku rówieśniczym.

relacje rodzice – pracownicy techniczni;

rodzice dbają o stworzenie pozytywnej atmosfery w kontaktach z pracownikami technicznymi.

4. Rola i zadania pracowników technicznych w procesie wychowawczym przedszkola.

relacje pracownicy techniczni – dziecko:

pracownicy techniczni znają i przestrzegają wszystkich prawa wynikających z Konwencji Praw Dziecka,
pracownicy techniczni dbają o zachowywanie przez dzieci zasad bezpieczeństwa,
pracownicy techniczni dbają o stworzenie pozytywnej atmosfery w kontaktach z dziećmi, są odpowiedzialni, kulturalni, życzliwi i taktowni,
pracownicy techniczni są otwarci na problemy dzieci i próbują poszukiwać dróg ich rozwiązywania.

relacje pracownicy techniczni – rodzice:

pracownicy techniczni dbają o stworzenie pozytywnej atmosfery w kontaktach z rodzicami,
pracownicy techniczni nie udzielają informacji rodzicom, dotyczących umiejętności dydaktycznych dziecka,

relacje pracownicy techniczni – nauczyciele:

personel techniczny bierze czynny udział w działaniach wychowawczych, wspierając nauczyciela w jego pracy,
pracownicy techniczni ściśle współpracują z nauczycielami w ramach pracy wychowawczej w grupie,
pracownicy techniczni angażują się we wszystkie działania w grupie oraz w działania wynikające z realizacji planów pracy przedszkola,
pracownicy techniczni nie angażują się w kontakty nauczyciela z rodzicami.

IX. WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI:

Rodzina zaspokaja podstawowe potrzeby małego dziecka, do których należą m.in. potrzeba miłości, przynależności, akceptacji, bezpieczeństwa, kontaktu emocjonalnego, aktywności i samodzielności. Przedszkole powinno ściśle współpracować z domem rodzinnym wychowanków, ponieważ jest to niezbędnym warunkiem powodzenia pracy dydaktyczno – wychowawczej. Współpraca z rodzicami wynika z konieczności niesienia pomocy rodzinie w sprawowaniu funkcji wychowawczych oraz z potrzeby ujednolicenia kierunku oddziaływań przedszkola i domu. Od chwili przekroczenia przez dziecko progu przedszkola – cel pracy pedagogicznej przedszkola i cel rodziny powinien być wspólny: wychowanie i profilaktyka oraz rozwiązywanie problemów dziecka. Z wychowawczego punktu widzenia jest pożądane, aby te dwa najważniejsze ogniwa działały wspólnie, wzajemnie się uzupełniając. Tylko wtedy istnieje szansa uformowania dobrego, mądrego i wrażliwego, młodego człowieka.

A. Zakres współpracy rodziców i nauczycieli obejmuje:

Rodzice:

czym dysponują:

mają prawa rodzicielskie,
mają umiejętności rodzicielskie,
mają miłość do dziecka.

za co ponoszą odpowiedzialność:

wychowanie,
zdrowie,
rozwój,
bezpieczeństwo dziecka,
rozwiązywanie problemów w relacji z dzieckiem,
zasady i metody wychowawcze z domu.
wymagania,
podejmowane decyzji w sprawie dziecka (wybór szkoły, wartości, diagnoza, leczenie).

Nauczyciele:

czym dysponują:

wiedza,
umiejętnościami dydaktycznymi i wychowawczymi,
kompetencjami osobistymi.

za co ponoszą odpowiedzialność:

zasady i metody wychowawcze w przedszkolu,
budowanie współpracy i rozwiązywanie problemów w relacji z dzieckiem i w grupie,
bezpieczeństwo dziecka w przedszkolu.

B. Recepta na dobrą współpracę to:

nie uważać, że zawsze mamy rację i że wszystko wiemy,
nie trzymać się kurczowo utartych schematów,
trzeba patrzeć, słuchać, odczuwać i poszukiwać,
zawsze być gotowym, by pomóc rodzicom rozwiązać problem,
być szczerym i komunikatywnym,
być elastycznym, otwartym na zmiany i ciekawe propozycje,
krytykę ze strony rodziców przyjmować i spokojnie analizować.

C. Warunki dobrej współpracy:

do nauczyciela należy pierwszy ruch w kierunku dobrej współpracy,
nauczyciel musi odrzucić uprzedzenia i być gotowym na kontakt z każdym rodzicem,
przekonanie, że efektywność współpracy zależy od obu stron,
przyznanie rodzicowi takich samych praw jakie sami chcemy mieć,
tworzenie przyjaznej atmosfery np. rozmowa w odpowiednim pomieszczeniu,
angażowanie do współpracy wszystkich rodziców,
zmieniać co się da zmienić, pomagać, być otwartym na nowe propozycje,
stosować zasady dobrej komunikacji,
uznanie pozytywnych intencji drugiej strony,
uznanie własnej odpowiedzialności za relacje z dzieckiem,
przekazywanie pozytywnych informacji o sytuacji dziecka w dobry sposób,
poszanowanie granic, praw i kompetencji drugiej strony,
ustalenie wspólnych celów i wartości,
budowanie zaufania,
wzmacnianie – docenianie starań drugiej strony,
rozwiązywanie konfliktów – konflikt jest traktowany jako wspólny problem i wspólnie rozwiązywany,
realizowanie wspólnych ustaleń,
inicjatywa współpracy należy do obu stron.

D. Zasady dobrej współpracy:

Współpraca przedszkola z rodzicami i opiekunami dzieci będzie układać się jak najlepiej, jeżeli obie strony kierować się będą zasadami: pozytywnej motywacji, partnerstwa, jedności oddziaływań i systematycznej współpracy.

Zasada pozytywnej motywacji mówi, że ważnym warunkiem skutecznej współpracy wychowawców i rodziców jest całkowicie dobrowolny w nim udział. Wszyscy są świadomi współpracy, jak również korzyści z nią związanych.
Zasada partnerstwa podkreśla równorzędne prawa i obowiązki wychowawców i rodziców. Żadna ze stron nie jest mniej wartościowa od drugiej, obie tworzą rodzaj wspólnoty, której członkowie mają w miarę jednakowy udział w podejmowaniu decyzji i razem ponoszą odpowiedzialność za wprowadzenie ich w życie.
Zasada jedności oddziaływań przypomina o konieczności realizowania przez wychowawców i opiekunów dziecka zgodnych celów w pracy wychowawczej. Oprócz zgodności celów ważne jest także uzgadnianie metod i form oddziaływań.
Zasada systematycznej współpracy ukazuje potrzebę czynnego i stałego zaangażowania się w wykonywanie zadań inicjowanych i organizowanych podczas współdziałania wychowawców i rodziców.

X. SYSTEM NAGRADZANIA I KONSEKWENCJI NIEPRZESTRZEGANIA OBOWIĄZUJĄCYCH ZASAD ZACHOWANIA (SYSTEM NAGRÓD I KAR)

System wyróżnień, nagród i dezaprobaty dla niepożądanych zachowań dzieci oraz wynikające z nich logiczne konsekwencje.

Dzieci potrzebują precyzyjnego określenia, co jest dozwolone, a czego nie wolno. Opracowując wspólnie z nimi umowy grupowe, dotyczące postępowania i zachowania się w przedszkolu, nauczyciele powinni zarówno wspierać i motywować je do przestrzegania obowiązujących norm i zasad, jak również konsekwentnie je egzekwować.

Skutecznym środkiem wychowawczym są nagrody i pochwały. Mają one wartość zachęcającą do pracy dla każdego człowieka, a tym bardziej dla dziecka. Uznanie i akceptacja za strony pracowników przedszkola i rodziców mobilizują dzieci do podejmowania dalszych wysiłków.

System motywowania dzieci.

ukazywanie dziecku jego mocnych stron,
praca indywidualna z dzieckiem w celu wyrównania braków i dorównania rówieśnikom,
pokazywanie dziecku, że potrafi więcej niż myśli, że potrafi,
dostrzeganie i podkreślanie u dziecka nawet najmniejszych osiągnięć,
dodawanie pewności siebie, powierzanie dodatkowych zadań adekwatnych do możliwości.

Wychowawcy w poszczególnych grupach mogą wprowadzać inne zasady motywowania dzieci, ale nie mogą one być sprzeczne z prawami dziecka.

Nagradzamy dzieci za:

przestrzeganie ustalonych umów i zasad,
wysiłek włożony w wykonywanie pracy, zadania,
działania na rzecz grupy podjęte z własnej inicjatywy,
wypełnienie podjętych obowiązków,
bezinteresowną pomoc innym,
stosowanie zasad ochrony przyrody,
aktywny udział w pracach grupy,

Rodzaj nagrody:

pochwała indywidualna,
pochwała, uznanie w obecności innych dzieci,
okazanie przez nauczyciela akceptacji i uznania przez uścisk ręki, przytulenie, pogłaskanie po głowie itp.
drobne nagrody rzeczowe, emblematy uznania,
atrakcyjne spędzanie czasu, atrakcyjna zabawa w grupie wg pomysłu dzieci,
obdarzanie dziecka szczególnym zaufaniem, np. poprzez zwiększanie zakresu jego samodzielności,
przywilej wykonywania prostych czynności wskazanych przez nauczyciela, obowiązków wobec grupy rówieśniczej,
pochwała dla rodziców,

Wychowawcy w poszczególnych grupach mogą wprowadzać inne zasady nagradzania dzieci, ale nie mogą one być sprzeczne z prawami dziecka.

Po ustaleniu norm postępowania ustalamy także konsekwencje za brak podporządkowania się im.

System logicznych konsekwencji w przypadku zachowań niepożądanych dzieci stosujemy za:

nieprzestrzeganie ustalonych norm i zasad współżycia w grupie i przedszkolu,
stwarzanie sytuacji zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu własnemu i innych,
zachowania agresywne,
niszczenie wytworów pracy innych, ich własności,
celowe nie wywiązywanie się z podjętych obowiązków,

konsekwencje nieprzestrzegania przez dzieci obowiązujących w przedszkolu zasad zachowania:

wyrażanie przez nauczyciela smutku i zawodu z powodu zachowania dziecka,
indywidualna rozmowa z dzieckiem, ukierunkowana na poszukiwanie rozwiązania problemu,
ukazywanie następstw zachowania, tłumaczenie dziecku, aby je skłonić do autorefleksji,
próby wspólnego z grupą poszukiwania sposobu rozwiązania problemu,
próby naprawienia swego postępowania: przeproszenie i obietnica zmiany zachowania,
stosowanie „metody trzech kroków”, polegającej na tym, że:

dzieci biorące udział w konflikcie, samodzielnie, w toku prowadzonych rozmów poszukują rozwiązania konfliktowej sytuacji; informują nauczyciela o podjętych decyzjach rozwiązania problemu, w celu ich akceptacji,
w razie, gdy dzieci mają trudności w poszukiwaniu rozwiązania zadowalającego obie strony konfliktu, pomocny jest nauczyciel, który próbuje wskazać inne rozwiązanie, akceptowane przez wszystkich,
w przypadku, gdy dzieci z pomocą nauczyciela nie znajdują rozwiązania konfliktu zadowalającego wszystkie strony, takie rozwiązanie podaje nauczyciel a dzieci muszą je zaakceptować;

czasowe wstrzymanie przyznanych przywilejów,
odsunięcie na chwilę dziecka od zabawy,
pozbawienie możliwości korzystania z atrakcyjnej zabawki,
zastosowanie aktywności mającej na celu rozładowanie negatywnych emocji,
przesunięcie dziecka na krótki okres czasu do innej grupy,
przeprowadzenie rozmowy z dzieckiem i wychowawcą w obecności pani dyrektor na temat zachowania dziecka w grupie, w celu poszukiwania rozwiązania trudnej sytuacji,
w przypadku wielokrotnego występowania niepoprawnych zachowań dziecka, nauczyciel przeprowadza rozmowy indywidualne z rodzicami, dotyczące niepokojących zachowań dziecka i wspólnie poszukują rozwiązania.

Wychowawcy w poszczególnych grupach mogą wprowadzać inne zasady karania dzieci, ale nie mogą one być sprzeczne z prawami dziecka.

XI. EWALUACJA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO I PROFILAKTYKI:

Przedszkole jako instytucja wychowująca przekazuje dzieciom przede wszystkim treści wychowawcze wplecione w rytm życia codziennego, zajęcia i zabawy. Wyposaża małego człowieka w bogaty bagaż norm i zasad postępowania. Kształtuje zatem określone postawy moralne. Cel definiuje się jako wyobrażony stan rzeczy mogący być skutkiem naszego działania w określonym czasie. Jest to zatem widoczny efekt naszej pracy. Jak obserwować efekty wychowania? Czy prezentowane przez dziecko postawy, które według nas są widocznym efektem wychowawczym, to rzeczywiste przekonania dziecka, czy tylko odgrywane dla nas zachowania?

Kryteria sukcesu ewaluacji:

Celem programu wychowawczego i profilaktyki „Przez inteligencje ku osobowości”, jest uzyskanie pod koniec procesu wychowania przedszkolnego, w poszczególnych obszarach działalności edukacyjnej, w wyniku oddziaływań wychowawczych wszystkich członków społeczności przedszkolnej:

sylwetki wychowanka, który charakteryzuje się następującymi umiejętnościami i wiadomościami:

zna swoje prawa i obowiązki,
jest samodzielne, tolerancyjne,
szanuje swoją i cudzą własność,
potrafi kulturalnie zwracać się do innych, używa zwrotów grzecznościowych,
rozumie i przestrzega zasad zgodnego współżycia w grupie;
ma szacunek dla samego siebie i innych,
ma poczucie własnej wartości, wiary we własne możliwości i umiejętności,
dostrzega i rozumie potrzeby innych,
bezinteresownie pomaga innym,
potrafi nazwać, wyrażać i kontrolować swoje emocje,
wyraża swoje uczucia, potrzeby i oczekiwania,
szanuje wolność i zdanie innych,
podejmuje próby oceny swojego postępowania,
rozumie konieczność ponoszenia konsekwencji swojego postępowania,
rozumie znaczenie dialogu w rozwiązywaniu sporów,
umie funkcjonować w środowisku zgodnie z przyjętymi normami,
potrafi ponosić konsekwencje swojego postępowania,
respektuje polecenia nauczyciela i innych osób dorosłych,
zna słowa – klucze dobrej współpracy,
potrafi radzić sobie w sytuacjach konfliktowych bez stosowania agresji,
potrafi wyciszać się, odprężać, rozładowywać napięcia poprzez poznane techniki i zabawy,
dostrzega i szanuje wartości: prawdę, dobro, piękno, uczciwość, sprawiedliwość, życzliwość, szacunek, tolerancję, odpowiedzialność,
potrafi cieszyć się z własnych sukcesów,
jest zainteresowane otaczającym światem,
wie co sprzyja i zagraża jemu samemu i kolegom,
zna zasady bezpiecznego zachowania się w różnych sytuacjach, wie gdzie szukać pomocy w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia,
zna i kultywuje tradycje rodzinne, lokalne, regionalne i narodowe,
rozumie zasady mądrego i odpowiedzialnego współżycia człowieka ze światem przyrody,
zna wstępne wiadomości na temat pierwszej pomocy przed medycznej.

współpracy z rodzicami, w której:

rodzice podejmują systematyczną współpracę z placówką,
są otwarci na rady i sugestie nauczyciela,
czują się współgospodarzami placówki,
biorą czynny udział w pracach przedszkola,
służą radą i pomocą.

nauczycieli, którzy:

stosują jednolite oddziaływania wychowawcze,
osiągają dobre efekty pracy,
zadowoleni są z bliższego kontaktu z dzieckiem, z akceptowania jego podmiotowości oraz ze wzrostu poziomu kompetencji wychowawczych.

Narzędzia ewaluacji:

obserwacja zachowań dzieci,
analiza dokumentacji przedszkolnej,
protokoły z zebrań z rodzicami,
kronika przedszkolna.
Uwagi końcowe.
Za realizację programu wychowawczego i profilaktyki „Przez inteligencje ku osobowości” odpowiedzialni są nauczyciele we wszystkich grupach wiekowych.
Program powinien stać się podstawą do tworzenia wewnętrznych systemów wychowawczych w poszczególnych grupach wiekowych, w zależności od wieku i możliwości rozwojowych dzieci.

Bibliografia:

ANDRZEJEWSKA JOLANTA, WIERUCKA JOLANTA, Razem w przedszkolu – program wychowania przedszkolnego, Warszawa 2009, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
BRZEZIŃSKA ANNA, Aktywność własna dziecka jako warunek kształtowania się postawy twórczej u dziecka w wieku przedszkolnym, „Wychowanie w Przedszkolu” 1988, nr 1, ss. 4-15.
BRZEZIŃSKA WERONIKA ANNA, HULEWSKA ALEKSANDRA, SŁOMSKA JUSTYNA, Krótki wywiad z pedagogiki. Edukacja regionalna, Warszawa 2006, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
CZAJA-CHUDYBA IWONA, Odkrywanie zdolności dziecka: koncepcja wielorakich inteligencji w praktyce przedszkolnej i wczesnoszkolne,: Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2005. – 205, [4] s.
CZECHOWSKI JAN, O stawaniu się dobrym nauczycielem, „Nowa Szkoła” 2009, nr 7, ss. 22-24.
DAWID JAN WŁADYSŁAW, O dyszy nauczycielstwa, [w:] Pisma pedagogiczne. Pod red. Ryszarda Wroczyńskiego, Wrocław 1961, Zakład Narodowy im. „Ossolińskich” Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, ss. 161-177.
DENIZIAK EWA, Portret współczesnego nauczyciela, „Nowa Szkoła” 2006, nr 6, ss. 33-36.
DYGA-KONARSKA MAGDALENA, Rozwój psychiczny dziecka, [w:] Pod red. Krystyny Kubickiej i Wandy Kawalec, Warszawa 1992, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, ss. 19-30.
GARDNER HOWARD, Inteligencje wielorakie : teoria w praktyce, przeł. Andrzej Jankowski. – Poznań : „Media Rodzina”, cop. 2002. – 399 s.
GRZESZKIEWICZ BOŻENA, W poszukiwaniu wzoru nauczyciela wychowania przedszkolnego,[w:] Kompetencje nauczyciela. Stan potrzeb i kierunki zmian. Pod red. Edwarda Kozioła i Ewy Kobyłeckiej, Zielona Góra 2002, Uniwersytet Zielonogórski, ss. 281-286.
KATARYŃCZUK-MANIA LIDIA, Wychowawcze aspekty zajęć umuzykalniających w przedszkolu, Zielona Góra 2009, Uniwersytet Zielonogórski.
KOPIK ALDONA, Teoria inteligencji wielorakich ? „Bliżej przedszkola”. – 2009, nr 3, s. 8
Marszałek, Agata, Teoria inteligencji wielorakich w pracy z dzieckiem 6-letnim, „Twórczy nauczyciel”. – 2008, nr 17, s. 11-13
KOZIOŁ EDWARD, EWA KOBYŁECKA, Kompetencje nauczyciela. Stan potrzeb i kierunki zmian. Zielona Góra 2002, Uniwersytet zielonogórski.
KRASZKIEWICZ HENRYK, Oczekiwania wobec nauczycieli XXI wieku, „Wszystko dla Szkoły” 2010, nr 4. s. 16-18.
KURZĘPA JACEK, Zwierciadło pedagogicznego oporu – autorytet nauczyciela – II, „Remedium” 2008, nr 7-8, ss. 8-10.
LEWIS GOEFF: Jak wychowywać utalentowane dziecko? Rebis, 1998.
NOWOSAD INETTA, Nauczyciel-wychowawca czasu polskich przełomów, Kraków 2001, „Impuls”.
MASTERPOSQUA F., Paradygmat kompetencyjny w praktyce psychologicznej,„Nowiny Psychologiczne” 1990, nr 8. s. 452.
MUSIALSKA KINGA, Etos nauczyciela, „Wszystko dla Szkoły” 2009, nr 9, ss.23-24.
OKOŃ WINCENTY, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 1996, Wydawnictwo „Żak”.
PRUGAR MAŁGORZATA, O osobowości nauczyciela słów kilka, „Życie Szkoły” 2001, nr 2, ss. 81-82.
PRZETACZNIK-GIERŁOWSKA MARIA, MAKIEŁŁO-JARŻA GRAŻYNA, Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego, Warszawa 1992, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
PRZETACZNIKOWA MARIA, Wiek przedszkolny, [w:] Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. Pod Marii Żebrowskiej, Warszawa 1982, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, ss. 416-519.
PRZETACZNIKOWA MARIA, Podstawy rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży, Warszawa 1972, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
RUSIECKI MIECZYSŁAW, Nauczycielu, jaki jesteś?, „Wychowawca” 2003, nr 1, ss. 10-11.
SCHAFFER H. RUDOLPH, Psychologia dziecka, Warszawa 2008, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
SZUMAN STANISŁAW, Talent pedagogiczny, Katowice 1947, Nakład Józefa Nawrockiego.
ZATORSKA MONIKA, KOPIK ALDONA, Wielointeligentne odkrywanie świata w przedszkolu, CEBP 24.12 sp. z o. o. 2014, Kraków.
ZDAŃSKA-BRINCKEN MARIA, Rozwój psychiczny dziecka i metody jego oceny, [w:] Pod red. Bolesława Górnickiego, Barbary Dębiec i Jana Baszczyńskiego, Warszawa 2002, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, s. 140.
ŻEBROWSKA MARIA Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, Warszawa 1982, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
ŻEBROWSKA MARIA, Teorie rozwoju psychicznego, [w:] Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. Pod red. Marii Żebrowskiej, Warszawa 1982, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, ss.123-187.

[1] M. Zatorska, A. Kopik, Wielointeligentne odkrywanie świata w przedszkolu, CEBP 24.12 sp. z o. o. 2014, Kraków.

[2] M. Zdańska-Brincken, Rozwój psychiczny…, s. 137.

[3] M. Dyga-Konarska, Rozwój psychiczny…, s. 19.

[4] M. Przetacznikowa, Wiek przedszkolny…, ss. 493- 498.

[5] „Interioryzacja – włączenie czegoś do kręgu własnych przeżyć, rozważań”, por. za: J. Tokarski, Słownik…, s. 311.

[6] M. Przetacznik-Gierowska, G. Makiełło-Jarża, Psychologia rozwojowa.., s. 182.

[7] Tamże, s. 183.

[8] I. Nowosad, [w:] Portret współczesnego nauczyciela, E. Deniziak „Nowa Szkoła” 2006, nr 6, s. 37.

[9] W. Okoń, Słownik pedagogiczny…, s. 153.

[10] F. Masterposqua, Paradygmat kompetencyjny w praktyce psychologicznej, „Nowiny Psychologiczne” 1990, nr 8, s. 452.

[11] L. Kataryńczuk-Mania, Wychowawcze aspekty zajęć …, s. 135.

[12] B. Grzeszkiewicz, W poszukiwaniu wzoru …, s. 284.

[13] Z. Kosyrz, [w:] Portret współczesnego nauczyciela. E. Deniziak, „Nowa Szkoła” 2006, nr 6 s. 32.

[14] J. Andrzejewska, J. Wierucka, Razem w przedszkolu…, ss. 6-7.

[15] A. Brzezińska, Aktywność własna dziecka, jako warunek kształtowania się postawy twórczej u dziecka w wieku przedszkolnym, „Wychowanie w Przedszkolu” 1988, nr 1, s. 4.

Program wychowawczy

Rekrutacja

Znajdź nas!

Szukaj

Archiwum

Kategorie

Aktualności

Kategorie

Kontakt

Wartościowe